Żydzi w Przemyślu

Żydzi w Przemyślu mieszkali podobno już w XI wieku. W 1939 roku w Przemyślu mieszkało ok. 20 tysięcy Żydów. W tym czasie w mieście było 8 synagog i dwa cmentarze.

Nowy Cmentarz przemyski jest położony przy kompleksie cmentarnym przy Słowackiego. Graniczy z Cmentarzem Głównym. Powstał w połowie XIX wieku, gdy na starym cmentarzu nie było już miejsca. Cmentarz jest jednym z największych w Polsce. Zachowało się ponad 3000 nagrobków. Jest to cmentarz czynny, na którym można znaleźć również nowe nagrobki.











































Co mnie zaciekawiło i nie znalazłem do tego momentu wyjaśnienia, to specyficzne nagrobki, których nie widziałem na innych kirkutach – mianowicie płyta nagrobna z płytą z inskrypcją, ale inskrypcja jest z drugiej strony niż płyta nagrobna.

Na cmentarzu jest sporo nagrobków zamożnych mieszkańców przemyśla, lekarzy, prawników, urzędników. Są również nagrobki zamordowanych przez Niemców w czasie wojny, oraz tablic ku pamięci pomordowanych, postawione przez ich rodziny po wojnie. Jest cała kwatera 102 Żydów zabitych przez Niemców w dniach 17-19 września 1939 roku.

Warto też zwrócić uwagę, że nawet na starych płytach jest dużo inskrypcji w języku polskim.

Oprócz cmentarza możemy znaleźć w Przemyślu budynki po synagogach.

Nowa Synagoga tzw. Synagoga Scheinbacha. Zbudowana w 1912 roku. W czasie wojny Niemcy urządzili w budynku stajnię.

Po wojnie synagoga działała do 1953 roku, gdy budynek przejęły władze miasta. Później były tam: magazyn tekstyliów. biblioteka a w 2006 roku, pomimo przekazania bibliotece przez Kongregację Wyznania Mojżeszowego budynku w użytkowanie wieczyste, zwrócono go społeczności żydowskiej. W 2014 biblioteka wyprowadziła się z budynku.

Synagoga Zasańska. Jest starszą z tych dwóch, które pozostały. Powstała w roku 1892. W związku z nieporozumieniami dwóch grup żydowskich, synagoga została zamknięta na przełomie lat 1927/28. W czasie wojny Niemcy dobudowali do synagogi budynek i umieścili w niej elektrownię.

Po wojnie była tam baza autobusowa, a później garaż dla karetek pogotowia. Po wpisaniu do rejestru zabytków były plany na zorganizowanie tam galerii sztuki. W 2005 roku miasto sprzedało budynek osobie prywatnej i tak sobie stoi i niszczeje.

Synagoga Zasańska stoi w ciekawym miejscu, kilkadziesiąt metrów dalej stoi Cerkiew Matki Bożej Bolesnej a 300 metrów dalej Kościół Rzymskokatolicki pw. św. Józefa Księży Salezjanów.

 

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *